Arap Alfabesini Öğrenin: د (Dâl) Harfi
Arap Alfabesi serimize devam ediyoruz. Bu yazıda, alfabedeki sekizinci harf olan د (Dâl) harfini ele alıyoruz.
Bu harfi yakından tanıyacak; nasıl telaffuz edildiğini ve nasıl yazıldığını öğreneceğiz. Ayrıca hem Arapça hem de Türkçe örneklerle, kelimeler ve cümleler içinde nasıl kullanıldığını göreceğiz.
Yazının sonunda ise, د (Dâl) harfini ne kadar iyi anladığınızı ve Arapça kelime ile cümle oluştururken nasıl kullandığınızı ölçmek için kısa bir test sizi bekliyor olacak.
Hazır mısınız?
د (Dâl) Harfinin Telaffuzu
Peki, د (Dâl) harfi nasıl telaffuz edilir? Bu harf, Türkçe’deki D harfi gibi okunur. Örneğin Türkçe “Deniz” kelimesindeki D sesi, دار (dâr) yani “ev” kelimesindeki د sesine oldukça benzer.
د (Dâl) harfini doğru şekilde telaffuz etmek için —ki bu bir dişsel (dental) sestir— dil ucunu üst dişlere dayamak gerekir. Titreşimli (sesli) bir ünsüz olduğu için, bu harfi söylerken ses tellerinizin titreşmesi gerekir.
د (Dâl) Harfinin Yazımı
Şimdi, د (Dâl) harfinin yazımıyla ilgili, ilerleyen yazılarda başka Arapça harflerde de karşımıza çıkacak özgün bir özelliğe değinelim.
د (Dâl) harfi, şimdiye kadar incelediğimiz ilk yedi Arapça harften farklı olarak, diğer harflere bağlanma biçimi açısından ayrılır.
Bu harf yalnızca kendisinden önce gelen harfe bağlanabilir; kendisinden sonra gelen harfe bağlanamaz. Örneğin, ayı anlamına gelen دبّ (dubb) kelimesinde, د harfi yalın (bağımsız) formda kullanılır ve kendisinden sonra gelen ب (Bâ) harfine bağlanmaz.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise, د (Dâl) harfinin Arapçada “güneş harfleri”nden biri olmasıdır. Bir kelime د harfiyle başlıyorsa ve başına belirli artikel الـ (el-) getirilirse, الـ içindeki ل harfi okunmaz (idğam olur) ve د harfi şeddeli okunur.
Örneğin:
دَرْس → الدَّرْس (telaffuzu: ed-ders)
Şimdi د (Dâl) harfinin geçtiği bazı kelimelere, Türkçe anlamlarına ve örnek cümlelere birlikte bakalım:
Arapça ‘د’ (Dâl) harfinin kelime başındaki kullanımı
Ders
ders
دَرس
Öğrenciler Arapça dersine katıldı
hadara et-talâbu dersa el-luğati el-arabiyye
حَضَرَ الطلابُ دَرسَ اللغةِ العربية
Ayı
dubb
دُبّ
Ayı ormanda yaşar.
ha‘îşu ed-dubbu fi el-ğâbe
يعيشُ الدب في الغابة
Ülke / Devlet
devle
دَولة
Birleşik Arap Emirlikleri gelişmiş bir ülkedir.
el-İmârâtü’l-Arabiyyetü’l-Muttahide devletun mutekaddime
الإماراتُ العربيةُ المُتحدةُ دَولةٌ مُتقدمة
Bisiklet
derrâce
دَرّاجة
Dün yeni bir bisiklet satın aldım.
iştereytü derrâceten cedîdeten ems
اشتريتُ دَرّاجةً جديدةً أمس
Din
dîn
دِين
İslam, barış ve sevgi dinidir.
el-İslâmu dînu’s-selâmi ve’l-mehabbe
الإسلامُ دِينُ السلامِ والمحبة
Arapça ‘د’ (Dâl) harfinin kelime ortasındaki kullanımı
Okul
medrese
مدرسة
Çocuklar her sabah okula gider.
yezhebu el-etfâlu ilâ el-medresetî kulle sabâh
يذهبُ الأطفالُ إلى المدرسةِ كلَّ صباح.
Hediye
hediyye
هدية
Arkadaşım doğum günümde bana güzel bir hediye verdi.
a‘tânî sadîkî hediyyeten cemîleten fî ‘îdi mîlâdî
أعطاني صديقي هديةً جميلةً في عيد ميلادي.
Arkadaş
sadîk
صديق
Sadık bir arkadaşım var.
ledeyye sadîkun vefiyy
لدي صديقٌ وفيٌّ
Eski
kadîme
قديمة
Bu araba eski, ama iyi çalışıyor.
hâzihî es-seyyâretu kadîmetun lâkinnehâ ta‘melu ceyyiden
هذهِ السيارةُ قديمةٌ لكنها تعملُ جيدا
Tesadüf
sudfe
صدفة
Pazarda tesadüfen karşılaştık.
iltekaynâ sudfeten fî es-sûk
التقينا صُدفةً في السوقِ.
Arapça ‘د’ (Dâl) harfinin kelime sonundaki kullanımı
Erkek çocuk / Oğlan
veled
وَلَد
Bu zeki bir çocuk.
hâzâ veledun zekiyy
هذا ولدٌ ذكي
Dede
cedd
جَدّ
Çocuk dedesiyle oturmayı sever.
yuḥibbu et-tıflu en yeclise ma‘a ceddihî
يُحبُّ الطِفلُ أن يَجلِسَ مع جَدّهِ
Ülke
beled
بَلَد
Güzel bir ülkede yaşıyorum.
enâ a‘îşu fî beledin cemîlin
أنا أعيشُ في بَلَدٍ جَميلٍ.
İyi
ceyyid
جَيد
Bu restorandaki yemek çok iyi.
et-ta‘âmu fî hâzâ el-mat‘ami ceyyidun cidden
الطَعامُ في هذا المطعمِ جَيدٌ جداً
Dolu
bered
بَرَد
Mahsuller dolu nedeniyle mahvoldu.
el-mehâsîlu dummirat bis-sebebi’l-bered
المحاصيل دُمّرت بسبب البَرَد
Hızlı Test
Şimdi kısa bir ara verip bu hızlı testi tamamlayarak د (Dâl) harfiyle ilgili öğrendiklerinizi pekiştirin. Bu test, harfin yazımı, kullanımı ve Arapça kelime ile cümlelerdeki yeri hakkındaki bilginizi ölçmenize yardımcı olacaktır.
Aşağıdaki kelimelerden hangisi Arapça “د” (Dâl) harfiyle başlar?
A. ولد
B. دولة
C. صدفة
D. كتاب
“دَجاجة” kelimesinin Türkçe anlamı nedir?
A. Ördek
B. Tavuk
C. Kartal
D. Keçi
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde Arapça “د” (Dâl) harfi kelimenin ortasında yer ALMAZ?
A. مدرسة
B. قديمة
C. مدينة
D. درس
Aşağıdaki kelimelerden hangisi Arapça “د” (Dâl) harfiyle BİTMEZ?
A. بلد
B. سعيد
C. ورد
D. صديق
- B. دولة
- B. Chicken
- D. درس
- D. صديق
Son söz
Yeni öğrendiğiniz her Arapça harfte olduğu gibi, د (Dâl) harfini de hem yazarak hem de konuşarak düzenli şekilde pratik etmeniz gerekir.
Bunun için etkili bir yöntem, içinde د (Dâl) harfi geçen Arapça kelimelerle kelime kartları (flashcard) kullanmaktır. Ayrıca çevrenizdeki nesnelerden د (Dâl) harfini içerenleri tespit edip, onları Arapça olarak etiketleyebilirsiniz.
Eğer bu yazıyı faydalı bulduysanız, Arap Alfabesi Serisindeki diğer yazıları da mutlaka okuyun.
Ve unutmayın: Arapça öğrenme yolculuğunuza eğlenceli ve interaktif alıştırmalarla doğru bir başlangıç yapmak için AlifBee Uygulaması’nı indirerek hemen başlayabilirsiniz.
