Arap dünyası özellikle İslamiyet’ten sonra adını başarı ve kahramanlıklarla duyurmuş pek çok lider ve yöneticiye sahiptir. Bunların pek çoğu da erkek olabilir. Ancak biz bugünkü makalemizde kendi döneminin sınırlarını zorlamış, tarihe şekil verip silinmez izler bırakmış ve nesiller boyu ilham kaynağı olmuş dokuz olağanüstü Arap kadının hikayesini ele alıyoruz. Bu olağanüstü kadınlar, gücü, direnci ve vizyonu yeniden tanımlamış ve Arap kadınlarının ilerlemenin ön saflarında olduğunu kanıtlamıştır. Hikayeleri, Arap kadınlarının yeri geldiğinde öncü liderler, değişim yaratıcılar ve ilham kaynakları olduğunu, toplumu şekillendiren ve gelecekteki nesillere güç veren kadınlar olduğunu hatırlatmaktadır.
Bu Dünya Kadınlar Günü’nde yaptıkları, kararları ve azimleriyle yaşadıkları yüzyılda adını günümüzde bile andığımız bu Arap kadınları yazdık bu yazıda. Her biri birbirinden başarılı, azimli ve gözü pek bu kadınları ve hayat hikayelerini gelin birlikte öğrenelim.
Fatima bint Muhammad Al-Fihriya
Fâtıma el-Fihrî, günümüzde Tunus sınırlarındaki Kayravan’da doğan ve 859 yılında Fas’ın Fes şehrinde inşa edilmiş Karaviyyîn Camii ve medresesinin kurucusudur. El-Fihri zengin ve eğitimli bir tüccarın kızıydı. Aile, Kayravan şehrinden Fes’e göç eden büyük bir topluluğun parçasıydı ve bu yüzden göç ettikleri şehrin ismini yaptıkları yapıya vermişlerdir.
Dini ve kültürel açıdan seçkin bir eğitim aldı ve bu bilgi aşkı onu derinden etkiledi. Eğitimli bir Müslüman kadın modeli olarak, topluma önemli katkılarda bulunmuştur. 859 yılında, Fatima mirasını kullanarak Fes’te Al-Qarawiyyin Camii’ni inşa etti. Camii’yi hem dini hem de seküler eğitim veren günümüzde halen faaliyet göstermekte olan bir üniversiteye dönüştürdü.
Fatima, eğitim ve bilgi yayılımına yaptığı büyük katkılardan dolayı “Çocukların Annesi” unvanı ile onurlandırılmıştır.
Saba Kraliçesi Belkıs
Saba Melikesi günümüz Habeşistan (Etiyopya) veya Yemen’in olduğu topraklarda hüküm sürdüğü farz edilen, tarih öncesi Saba Krallığı’nın hükümdarıdır. Tarih boyunca en ünlü kadın figürlerden biri olan Belkıs, milattan önce birinci binyılda yaşamıştır.
Bilgeliği ve zenginliğiyle tanınan Belkıs’ın hikayesi, Tevrat ve Kuran gibi dini metinlerde yer almaktadır. Kuran’da hikayesi, Suret En-Neml’de geçmektedir. Modern Yemen topraklarında bulunan Saba Krallığı’nı bilgelik ve güçle yönetmiştir. Hz. Süleyman’a bir kuş aracılığıyla gönderilen mesajı aldıktan sonra, güneş tapıncını bırakarak Allah’a inancı kabul etmiştir.
Belkıs, olağanüstü diplomatik yeteneklerini göstererek siyasi dehasını ve liderliğini kanıtlamıştır. Mirası, bilgelik ve kadın liderliğinin simgesi olarak yaşamaya devam etmektedir.
Şecaretü’d-Durr
Şecaretü’d-Durr, 13. Yüzyılda yaşamış Kafkaslardan Mısır’a getirilen büyük olasılıkla Türk, Rum, Ermeni veya Çerkes asıllı olan bir köle idi. Eyyubiler Sultanı Kamil bin Adil’in oğlu olan Salih Eyyub tarafından cariye olarak satın alındı ve daha sonra özgürlüğüne kavuştu.
1249 yılında Sultan’ın ölümü üzerine, Mısır Sultanı oldu ve etkili bir yöneticilik sergileyerek 7. Haçlı Seferi’ne karşı direnişi yönetti. Kısa bir sürede hükümdarlık yapmasına rağmen, siyasi etkisini korumayı başardı ve Izz al-Din Aybak ile evlendi. Ancak 1257 yılında, güç elde etme girişimi nedeniyle Aybak tarafından öldürtülmüştür.
Şecaretü’d-Durr, erkek egemen bir dönemde zirveye ulaşan kadınlardan biridir.
Hatice bint Huvaylid
Hz. Muhammed’in (sav) eşi ve Müminlerin Annesi olan Hatice bint Huvaylid, 555 yılında Mekke’de doğmuş ve 619 yılında Mekke’de vefat etmiştir. Mekke’nin en zengin kadınlarından biri olarak tanınan Hatice, başarılı bir tüccardı. Hz. Muhammed’in (sav) hayatında önemli bir rol oynadı; kendisine ilk inanan ve Cebrail’in (as) ziyaretinden sonra onu teselli eden ilk kişiydi.
Hatice, Al-Qasem ve Abdullah adında iki erkek çocuk doğurdu, ancak ikisi de İslam’dan önce genç yaşta vefat etti. Ayrıca, Zeynep, Rukiye, Fatıma ve Ümmü Kültüm adında dört kızı vardı.
Peygamber için Hatice’nin ölümü derin bir etki yarattı ve onun vefat ettiği yıl “Hüzün Yılı” olarak anıldı.
Hatice’nin Hz. Peygamber’e söylediği şu sözler unutulmazdır:
“Allah’a yemin ederim ki, Allah sizi asla rezil etmez; akrabanızla iyi ilişkiler kurar, doğruyu söyler, fakirlere ve muhtaçlara yardım edersiniz, misafirlerinize cömertçe davranırsınız ve felakete uğrayan hak edenlere yardım edersiniz.”
Aişe bint Ebu Bekir
Hz. Muhammed’in (sav) sevgili eşi olan Aişe bint Ebu Bekir, 604 yılında Mekke’de doğmuş ve 678 yılında Medine’de vefat etmiştir. Peygamber’in (SAV) öğrettiği asil karakter özelliklerini taşıyan Aişe, cömertliği ve sık sık yaptığı hayır işleriyle tanınır. İslam hukuku, Kuran yorumu, şiir ve Arap gelenekleri konusunda oldukça bilgiliydi. Peygamber’den 2.210 hadis rivayet etmiş olup, öğretilerinin en önemli aktarıcılarından biridir. Hz. Muhammed (sav), son günlerini Aişe’nin odasında geçirmeyi tercih etmiş ve burada vefat etmiştir.
Saniya Habboub
Saniya Habboub, Amerika Birleşik Devletleri’nde tıp fakültesinden mezun olan ilk Lübnanlı kadındır. 1901 yılında Beyrut’ta doğmuş ve 1983 yılında aynı şehirde vefat etmiştir.
Ortaöğretimini Beyrut’ta tamamladıktan sonra doktor olma hayalini gerçekleştirmek için ABD’de Women’s Medical College of Pennsylvania’ya kaydoldu ve 1931 yılında mezun oldu.
Beyrut’a döndüğünde kendi kliniğini açtı ve Lübnan’da tıp alanında öncü bir isim haline geldi. Hem adanmış bir doktor hem de kadın hakları savunucusu olarak, kadınların sağlık hizmetlerine erişimini iyileştirmek için aktif olarak çalıştı.
Saniya Habboub’un çalışmaları, Lübnan’da kadın sağlığının ilerlemesine önemli katkılarda bulunmuş ve gelecekteki kadın doktorlara ilham vermiştir.
Lotfia Elnadi
Lotfia Elnadi, pilot lisansı alan ilk Mısırlı ve Afrikalı kadındır. 1907 yılında Kahire’de doğmuş ve 2002 yılında aynı şehirde vefat etmiştir. Havacılık tutkusunun peşinden gitmeye kararlı olan Lotfia, Kahire’de havacılık okuluna kaydoldu. Havalimanında resepsiyonist olarak çalışarak eğitim masraflarını finanse etti ve boş zamanlarında uçuş dersleri aldı. Azmi, 1933 yılında pilot lisansını almasıyla sonuçlandı ve havacılıkta kadınlar için bir öncü oldu. Kahire ve İskenderiye arasında tek başına yaptığı uçuş, pilotluk becerilerini ve yetkinliğini kanıtladı. Ayrıca, Mısır’da düzenlenen uluslararası bir havacılık yarışmasına katıldı ve birinci olarak havacılık alanındaki yeteneklerini tescilledi.
1996 yılında, ‘’Takeoff from the Sand’’ adlı bir belgesel filmle azmi, kararlılığı ve başarıları ölümsüzleştirildi. Lotfia Elnadi, Arap dünyası ve ötesinde cesaretin, direncin ve kadınların sınırsız potansiyelinin simgesi olmaya devam etmektedir.
Zaha Hadid
Zaha Hadid, cesur ve yenilikçi tasarımlarıyla tanınan Irak asıllı İngiliz mimardır. 1950 yılında Bağdat’ta doğmuş ve 2016 yılında Miami’de vefat etmiştir.
Zaha Hadid, mimaride yaratıcılık ve mükemmeliyetin sembolüydü ve mimarlığın yaşamları yenilikçi ve pratik tasarımlarla geliştirebileceğine inanıyordu. 2004 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanarak bu ödülü alan ilk kadın oldu. 2012’de ‘’İngiliz İmparatorluğu Nişanı’’ ve 2010 ile 2011 yıllarında ‘’RIBA Stirling’’ Ödülü gibi sayısız ödül kazandı. Zaha Hadid’in öne çıkan eserleri arasında şunlar bulunmaktadır:
MAXXI Müzesi (Roma)
Heydar Aliyev Merkezi (Bakü)
Vitra İtfaiye Merkezi (Almanya)
Galaxy Soho (Pekin)
Şeyh Zayed Köprüsü (Abu Dabi)
Guangzhou Opera Evi (Çin)
Zaha Hadid, mimarlık alanında sınırları zorlamış ve kadınlar için ilham kaynağı olmuştur.
Zenobia
Zenobia, Aramice’de Bat Zabbai olarak da bilinir ve 240 yılında Palmira’da doğmuştur. Üçüncü yüzyılda ender rastlanan kadın yöneticilerden biridir. Eşi Odaenathus’un ölümünün ardından Palmira Krallığı’nı yönetmiştir.
Zenobia, zekası, bilgeliği ve cesaretiyle tanınır. Palmira ordularına liderlik ederek Mısır ve Küçük Asya’yı fethetmiştir. Aynı zamanda kültürlü ve eğitimli bir hükümdar olarak yönettiği bölge üzerinde kalıcı bir kültürel etki bırakmıştır. İmparator Aurelian tarafından esir alındıktan sonra gizemli koşullar altında ölmüştür.
Zenobia, cesur liderliği ve olağanüstü zekasıyla tarihe adını altın harflerle yazdırmıştır.
Arap Kadınlarının Mirasını Onurlandırmak
Bu ilham verici Arap kadınları, tarih boyunca gösterdikleri kararlılık, zeka ve liderlik özellikleri ile yaşadıkları toplulukları şekillendirme ve tarih akışını değiştirme konusunda önemli roller oynamışlardır.
Bu hikayeler, Arap kadınlarının sadece küçük bir kısmının öyküsüdür. Ve bu öykü bize kadınların dahil oldukları topluluklarda hayati roller oynadığını ve tarih boyunca toplumları şekillendirip etkilediğini göstermektedir.
Bu Dünya Kadınlar Günü’nde, hayatımızdaki kadınların başarılarını kutlayalım, kalıcı miraslarını onurlandıralım. Ayrıca yazımızda geçen olağanüstü yaşamlardan motivasyon ve ilham alalım.
Arap tarihi ve kültürü hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz?
AlifBee Uygulamasını hemen indirin ve Arapça öğrenme yolculuğunuza başlayın!
